Er is een moment elk jaar — meestal ergens tussen “oei, het is al om vijf uur donker” en “waarom hoor je overal Mariah Carey?" — waarop mijn lijf luidop verzucht: “Ik ben er niet klaar voor.”
En eerlijk? Dat klopt.
Niet voor de korte dagen, niet voor de koude, niet voor het verplicht gezellig zijn, niet voor de buitenwereld die in volle eindejaarsmodus schiet terwijl mijn zenuwstelsel meer weg heeft van een hamster die probeert te overwinteren: traag, moe en licht overprikkeld.
En toch… blijven we doordoen. Alsof het winteruur vooral iets is dat we op onze klok veranderen en niet in ons lichaam.
Maar dat is het wél. Winteren is een werkwoord, en ons zenuwstelsel kent het beter dan wij.
Wat winter met je zenuwstelsel doet
De donkere maanden zetten ons autonoom zenuwstelsel op een ander spoor.
-
Minder licht = minder energie.
-
Meer kou = meer spanning in het lijf.
-
Meer sociale verplichtingen = meer prikkels.
-
Meer verwachtingen = meer druk (al dan niet zelf opgelegd).
En dan vragen we ons af waarom we moe zijn.
En prikkelbaar.
En onszelf het liefst willen inpakken in een deken burrito-stijl.
Het ligt niet aan jou. Het ligt aan… de biologie.
(Hoera, we kunnen eindelijk eens iemand anders de schuld geven. 😉)
Winteren: zo oud als de natuur zelf
De natuur doet NIET alsof het business as usual is.
Bomen trekken hun sapstromen terug.
Dieren verlagen hun activiteit.
Het bos valt stiller, donkerder, trager.
Maar wij?
Wij zetten vrolijk nog een tandje bij.
Want er zijn feestjes, kerstmarkten, jaarafsluitingen, lijstjes, brunches, diners, cadeautjes, reflecties én goede voornemens — allemaal in zes weken gepropt.
Met welk zenuwstelsel?
Dat van een uitgedunde huismus na een storm?
Winteren betekent niet dat je in winterslaap moet.
Het betekent: afstemmen op wat haalbaar is.
Je energie bewaren. Je tempo vertragen. Je verwachtingen temperen.
En ja, daar mag een vleugje gezonde koppigheid bij.
Hoe winteren eruitziet als mens (realistische versie, niet de instagramversie)
-
Vaker "nee" zeggen omdat je lijf sneller “genoeg” zegt dan je hoofd.
-
Niet in elke kerstlichtjeshysterie moeten meegaan.
-
Wandelen als het lukt, rusten als het niet lukt.
-
Eten waar je lijf om vraagt — soms soep, soms chocolade, en dat is prima.
-
Jezelf toestaan om minder “gezellig” te zijn dan de wereld verwacht.
-
Je planning halveren en je zelfzorg verdubbelen.
-
Je schuldgevoel parkeren bij de deur (al probeert het soms toch binnen te glippen, dat weten we).
Winteren is eigenlijk: jezelf toestemming geven om mens te zijn.
De feestdagen: de paradox van warmte en druk
Ik hou van lichtjes, kaarsen, de geur van kaneel, knusheid…
Maar ook van rust.
En stilte.
En dingen die niet moeten.
Die paradox maakt deze periode zo intens, vooral voor een prikkelgevoelig systeem:
Warmte is fijn.
Druk is niet fijn.
De feestdagen combineren beide in één compacte emotionele cocktail.
En dat is oké.
Je mag dubbel voelen. Je mag blends van gevoelens hebben.
Daar zit het echte werk.
Hoe kun je winteren zonder in je grotkamer te verhuizen?
Hier een paar niet-zweverige, zenuwstelselvriendelijke wintertips:
-
Minimaliseer de verplichtingen: niet alles hoeft, niet iedereen moet bezocht worden, en jij al helemaal niet op elke foto te zien zijn.
-
Zet meer licht in huis (je hersenen zijn er dol op).
-
Plan rust alsof het een afspraak is.
-
Ga naar buiten — ja, ook 10 minuten helpt je zenuwstelsel al.
-
Warmte is regulatie: dekens, thee, warmwaterkruik, doet allemaal écht iets met je zenuwstelsel.
-
Kies bewust wat wél kan in plaats van alles te willen doen (capaciteit boven het verlangen).
-
Relativeer: de feestdagen zijn geen examen. Je hoeft niet te slagen.
En de beste tip: WEES MILD VOOR JEZELF. Dit seizoen vraagt het gewoon.
Winteren is geen zwakte, het is wijsheid
Het is een manier om niet onder te gaan in de donkere maanden, maar erin te bewegen met zachtheid en respect voor je eigen systeem.
Het is tegen jezelf zeggen:
“Ik hoef nu niet te bloeien. Ik mag gewoon wortelen.”
En als je dan toch even twijfelt:
De natuur doet het ook zo.
En die heeft nog nooit een burn-out gehad.
Hoe ziet winteren er voor jou uit?
Waar mag jij vertragen, verzachten of verwachtingen loslaten deze weken?
Reactie plaatsen
Reacties